Traballando a EXPOMeteoro

                             

Que marabilla os rapaces e rapazas de 3º de ESO traballando coa EXPOMETEORO!. Cumprimentaron as cuestións propostas "in situ", e logo na aula fixemos unha posta en común, apoiados tamén coas leccións de Meteoroloxía do blog.

       

Decidimos que os carteis, que imprimimos en cartón pluma a tamaño A1, queden permanentemente colgados, de xeito que poidamos darlle continuidade  ao traballo con ela nos vindeiros cursos, (e francamente, porque son moi chulos!).

A corrente en chorro (Jet Stream) e a DANA

Cando rematedes de ler esta entrada estaredes listos para presentar o tempo na tele ! Ánimo que imos...

1.Qué é o Jet Stream: Unha corrente en chorro é unha forte e estreita corrente de aire concentrada ao longo dun eixo case horizontal na alta  troposfera, na tropopausa ou na  estratosfera; trátase de ventos occidentais (que viaxan de oeste a este) e no hemisferio norte  atópase polo xeral entre os 30° N e os 60° N de latitude. É normalmente continua ao longo de grandes distancias e adoita ter unha forma  serpenteante, de maneira que os  meandros desprázanse en dirección leste a velocidades menores que o vento da corrente principal.Os meteorólogos agora entenden que o carreiro do  jet  stream guía aos sistemas  ciclónicos de tormentas a niveis máis baixos da atmosfera, e ese coñecemento do seu curso converteuse en importante parte do prognóstico meteorolóxico do tempo.Tamén ten importantes consecuencias prácticas para a navegación aérea: os avións que voan no seo dunha corrente en chorro e na mesma dirección economizan combustible ao beneficiarse da velocidade da masa de aire.

2.DANA (depresión aillada en niveis altos): A corrente en chorro pode partirse en dous debido á formación dunha zona de baixas presións, o que desvía unha porción da corrente desde a súa mesma base, mentres o resto do fluxo desprázase ao norte.

Popularmente aínda se coñece como gota fría, é un embolsamento de aire frío polar en altura, tal como se aprecia na imaxe C. A súa importancia para o tempo radica en que si a súa posición coincide cunha masa de aire quente cargado de humidade na superfice terrestre as precipitacións serán torrenciais e catastróficas. ¿Por qué? Pois porque o aire quente e húmido ascende e o seu enfriamento é moi brusco, a condensación provoca ata 180 litros por metro cadrado en 12 horas. Nos mapas inferiores móstrase esta situación sobre o Mediterráneo peninsular:

              

• a imaxe esquerda, mapa de presións en superficie, mostra sobre o Mediterráneo fronte ás costas de Valencia e Murcia unha baixa presión, esto é, aire quente alimentado por un mar quente logo de todo o verán
• a imaxe dereita amosa para as mesmas datas e lugar a baixa presión (500mb) a máis de 5000 metros de altura,  en forma de vaguada aillada do jet stream embolsando o aire polar.

                      

As consecuencias, xa descritas, obrigan a tomar precaucións...:

                                                             

                                           

Efecto invernadoiro

Hello parroquia!!!.Imos ver o efecto invernadoiro natural e tamén a súa versión anómala.

É un proceso a través do cal a calor que procede do Sol e que chega á Terra queda atrapado na atmosfera. Isto débese a que, certos tipos de gases, reteñen unha parte da calor que chega do Sol e que “ rebota” na superficie terrestre. Isto fai que a temperatura da atmosfera mantéñase máis elevada. De feito, se non houbese gases de efecto invernadoiro na Terra, o noso planeta tería unha temperatura media de -18 º C. Deste xeito, o efecto invernadoiro permite que a temperatura do planeta sexa máis elevada ao reter unha parte importante da calor que nos chega do sol e que, de feito, é fundamental para que a vida poida existir na Terra.

Con todo, cando os gases de efecto invernadoiro son moi elevados, esta retención da calor é demasiado elevada, o que comporta o aumento das temperaturas de forma esaxerada. Isto ten consecuencias directas sobre a vida de todo o planeta, incluídos os seres humanos. A primeira consecuencia do exceso de gases de efecto invernadoiro é un aumento da temperatura global que comporta o desxeo dos  casquetes polares. Isto faría que as zonas costeiras, onde se concentran unha gran maioría de cidades e pobos, quedasen completamente asolagadas. Ademais, un aumento da temperatura global comportaría a destrución de multitude de ecosistemas, así como de numerosas especies tanto animais como vexetais.

Este aumento descontrolado dos gases de efecto invernadoiro non é casual, senón que procede das actividades humanas. É o denominado efecto invernadoiro artificial ou anómalo que, a diferenza de permitir a vida na Terra como sucede co efecto invernadoiro natural, supón unha verdadeira ameaza para a súa supervivencia.

O efecto invernadoiro natural non foi constante ao longo de toda a vida na Terra. Con todo, as súas variacións foron polo xeral equilibradas, o que permitiu que a vida se adaptase á nova situación do ecosistema. Pola contra, o efecto invernadoiro artificial apenas ten pouco máis de 200 anos, xa que se pode fixar o seu inicio coa Revolución Industrial e o uso do carbón como fonte de enerxía. Ademais, nas últimas décadas, o incremento do uso de combustibles fósiles acelerou os seus efectos, polo que, a diferenza do que sucede co efecto invernadoiro natural, trátase dun efecto invernadoiro que modifica a contorna de forma demasiado rápida para que os organismos e os ecosistemas poidan adaptarse.

Doutra banda, hai que ter en conta que, aínda que algúns gases de efecto invernadoiro como o CO2 son comúns tanto no efecto natural como no artificial, outros non o son e, no caso dos do efecto artificial, ademais de poñer en perigo o equilibrio do planeta tamén afectan á saúde de animais e persoas. Un bo exemplo destes gases son os óxidos  nitrosos, que resultan da combustión da gasolina e especialmente o diésel. Estes gases son responsables dunha parte da contaminación atmosférica que se pode observar nas grandes cidades e, ademais de afear a paisaxe, tamén están relacionadas con enfermidades de tipo respiratorio.

Centros de acción dinámicos

Boas!!. Toca achegarnos ás borrascas e aos anticiclóns dinámicos, para coñecer como se distribúen pola atmosfera. As seguintes imaxes resultaranche  moi aclaratorias:

       

Como ves as masas de aire forman  "cinturóns" de altas e baixas presións, que sempre están presentes, é dicir, non se forman e desaparecen ocasionalmente  senón que son permanentes. Agora ben, isto non significa que se manteñan no mesmo lugar durante todo o ano senón que a súa latitude varía: hacia o verán os anticiclóns subtropicais desprázanse cara ao Norte, desprazando á súa vez ás masas de aire que habitan  en latitudes superiores; por exemplo, o Anticiclón das Azores no verán achégase ata a Península Ibérica desde a súa latitude subtropical e obriga á Borrasca de Islandia a repregarse (por isto ás masas destes cintos denomínaselles centros de acción dinámicos)

Nas imaxes superior dereita e inferior observas tamén que dos centros de presión saen unhas frechas: son os ventos. No Hemisferio Norte, os anticiclóns moven o seu aire no sentido das agullas do reloxo, e as borrascas pola contra en sentido antihorario. 

Así, tendo en conta o xiro dun anticiclón ou dunha borrasca e as súas isobaras debuxadas  no mapa de superficie, podemos establecer aproximadamente cal é a dirección do vento: por exemplo, no mapa  que tes a continuación en Ferrol o vento ten dirección Norte-Sur, dado que o Anticiclón das Azores xira en sentido das agullas do reloxo e as isobaras que cruzan Galicia proceden del. A dirección do vento será a mesma se as isobaras que nos afectan son as da borrasca situada no Mediterráneo, que xira no sentido antihorario. 

                      

As precipitacións frontais

Opa adolescentes en formación!! O caso é que para saber algo máis do tempo e deixar abraiados aos parentes na casa cando vos poñades a comentar en voz alta a información do telexornal... teño que achegarvos ao que son as frontes.

O termo fronte é aproveitado do significado que ten nas batallas, cando dous exércitos se atopan: o lugar de contacto é a fronte de batalla entre soldados de bandos enfrontados, é dicir, con natureza diferente, oposta. Pois ben, do mesmo xeito en Meteoroloxía a línea de fronte é o lugar de encontro entre dúas masas de aire de características distintas (repasade a entrada do blog sobre presión). O resultado nunha batalla sería o lume, a destrución, o desastre...; na atmosfera o resultado é a inestabilidade (frío, chuvia, neve, vento...).

Dependendo do tamaño e dominio das masas de aire enfrontadas distinguiremos:

Fronte fría: Unha potente masa de aire frío empuxa e despraza cara arriba a unha masa cálida. No seu ascenso, ésta enfría e da orixe á formación da nubosidade. As súas precipitacións son intensas e as gotas máis grandes porque o tipo de nube ten moito desenvolvemento vertical (cumulonimbos ou altocúmulos). No mapa meteorolóxico de superficie represéntase cunha liña azul con dentes de serra.

Fronte cálida: Unha masa de aire cálida deslízase sobre outra máis fría. As precipitacións son menos intensas que na fronte fría, tipo orballo,  sendo as nubes máis estratificadas (niboestratos, estratos, estratocúmulos). No mapa meteorolóxico de superficie represéntase cunha liña vermella con semicírculos.

                                  

Fronte ocluída: As frontes frías móvense máis rápido que as frontes quentes. Se unha fronte fría alcanza a unha fronte quente, fórmase unha fronte  ocluído. Represéntase por este símbolo : 

Cando a fronte fría alcanza ao quente métese por baixo, como unha cuña, obrigándoo a elevarse por encima del e separando do chan a masa de aire cálido.

Por diante da fronte  ocluído prodúcense as precipitacións correspondentes a unha fronte cálida e por detrás as que orixina unha fronte fría.

Por detrás da fronte fría van quedando nubes en forma de  estratocúmulos.

Por diante as mesmas que acompañan á fronte cálido que son os  nimboestratos, estratos e  cirros, na parte máis alta da atmosfera.

Pois agora a fardar de sabedoría!

A Estación meteorolóxica: Medida da humidade relativa

Ola meteorólogos e meteorólogas en formación!: imos comprender qué é a humidade relativa e como funciona o aparello para medila, o psicrómetro. Cos dous videos desta entrada poderedes reforzar o meu discurso (espero ser clariño e breve!) 

Humidade relativa: Exprésase en tanto por cen (%) e calcúlase mediante a seguinte expresión:

 h = (e / E) x 100. 

e representa o contido de vapor da masa de aire e E a súa máxima capacidade de almacenamento, é dicir, a cantidade máxima de vapor que pode conter a masa de aire antes de transformarse en auga líquida (isto coñécese como saturación). Unha humidade relativa do 100% é indicativo de que esa masa de aire xa non pode almacenar máis vapor de auga, e a partir dese momento calquera aportación extra de vapor converterase en auga líquida o xeo.

Canto máis quente está unha masa de aire maior cantidade de vapor de auga será necesaria para chegar á saturación e empezar a condensar o vapor sobrante. Exemplos:

1.-

2.-Exhalamos aire ao respirar cunha temperatura e humidade determinadas.Pero ao sair da nosa boca e poñerse en contacto co aire frío do exterior, redúcese bruscamente a temperatura. Debido ao enfriamento a masa de aire perde capacidade para conter vapor e chega de inmediato á saturación, entón o vapor de auga condensa e forma bafo "vaho en castelán". Neste caso reducimos a temperatura sen modificar o contido de vapor, chegando ao 100% de humidade relativa. O rocío das mañás sobre as follas das prantas fórmase así.

3.-Imos cinco persoas nun coche en inverno sen calefacción.Ao respirar o contido de vapor de auga no aire do interior comeza a crecer rapidamente ata saturarse (100%). A partir dese momento todo o vapor excedente empeza a condensar sobre os cristais e as embaza "empaña en castelán". Neste caso mantivemos case constante a temperatura do aire pero engadimos vapor ata acadar a saturación. 

Psicrómetro:É o instrumento de medición da humidade relativa, consistente en dous termómetros iguais, un deles denominado "seco", que mide sinxelamente a temperatura do aire; o outro, "húmido", ten o depósito envolto por unha tea empapada grazas á súa conexión cunha mecha sumerxida nun recipiente de auga. A auga que empapa a tea do depósito evapórase debido á calor do aire que a rodea, e neste proceso a temperatura do termómetro baixa (a maior evaporación maior descenso de temperatura no termómetro).

A medición faise ao comprobar cal é a diferencia de temperatura que marcan ambos termómetros (seco e húmido) e aplicando esta diferencia nunha táboa cos cálculos matemáticos xa elaborados, a cal  nos revelará a humidade relativa.